Tổng hợp kiến thức gương cầu lõm vật lý 7

Trong chương trình vật lý lớp 7 chúng ta sẽ tìm hiểu về gương lồi và gương lõm. Mỗi loại gương đều có những đặc điểm cũng như công dụng, ứng dụng khác nhau. Trong bài viết dưới đây timhieulichsuquancaugiay.edu.vn sẽ tổng hợp những kiến ​​thức cần thiết nhất về gương cầu lõm để các bạn có thể tự nghiên cứu, học hỏi và áp dụng tốt vào cuộc sống hàng ngày.

Gương cầu lõm là gì?

Gương lõm còn được gọi với tên khác là gương phân kỳ. Bề mặt gương gồm một phần hình cầu hơi lõm về phía sau. Bề mặt phản chiếu của gương sẽ là mặt lõm của hình cầu, hướng về phía nguồn sáng.

Bạn đang xem: Tổng hợp kiến thức gương cầu lõm vật lý 7

Ảnh của một vật tạo bởi gương cầu lõm

Khác với gương cầu lồi, tính chất ảnh của vật được tạo bởi gương lõm cũng sẽ khác nhau, tùy thuộc vào vị trí và khoảng cách tương đối của vật thật so với tâm và tiêu điểm của gương.

Tiến hành thí nghiệm sau để quan sát rõ hơn ảnh của một vật tạo bởi gương cầu lõm:

• Đầu tiên chúng ta cần chuẩn bị một chiếc gương cầu lõm và một cây nến

• Sau đó, đặt cây sát bề mặt gương cầu lõm. Khi nhìn vào gương, chúng ta sẽ thấy ảnh ảo (không hứng được trên màn), lớn hơn vật.

• Dần dần di chuyển ngọn nến ra xa gương cho đến khi chúng ta không còn nhìn thấy hình ảnh đó nữa.

Bình luận:

• Ảnh của vật tạo bởi gương cầu lõm có thể là ảnh ảo hoặc ảnh thật

• Khi đặt một vật gần gương thì ảnh thu được là ảnh ảo, lớn hơn vật và không hứng được trên màn.

• Khi đưa vật ra xa gương cầu lõm ta dùng màn chắn đặt trước gương. Ta thấy khi di chuyển cây nến đến vị trí thích hợp sẽ thu được hình ảnh trên màn hình. Lúc này ảnh do gương cầu lõm tạo ra là ảnh thật, ngược chiều với vật.

Sự phản xạ ánh sáng trên gương cầu lõm

Chiếu một chùm tia sáng song song lên mặt gương cầu lõm, ta sẽ thu được chùm tia sáng phản xạ hội tụ trước gương tại một điểm.

Ở một vị trí thích hợp, chiếu một nguồn sáng lên bề mặt gương cầu lõm, ta thu được một chùm tia sáng phản xạ song song.

Kết luận:

• Gương cầu lõm có tác dụng biến chùm tia tới phân kỳ thành chùm tia phản xạ song song.

• Gương cầu lõm có tác dụng biến chùm tia tới song song thành chùm tia phản xạ hội tụ tại một điểm.

• Chúng ta có thể dùng gương lõm để thu và tập trung ánh sáng mặt trời: Dùng gương phẳng để tập trung ánh sáng vào gương lõm. Chiếc gương lõm này sẽ hội tụ và phản chiếu ánh sáng, làm nóng lò nung và sau đó, con người sẽ thu năng lượng mặt trời.

Cách vẽ ảnh tạo bởi gương cầu lõm

Chúng ta có thể coi mỗi vùng của gương lõm là một mặt gương phẳng nhỏ. Áp dụng định luật phản xạ ánh sáng, ta sẽ suy ra cách vẽ ảnh tạo bởi gương cầu lõm như sau:

• Đầu tiên vẽ ảnh của điểm sáng S do gương cầu lõm tạo ra: Từ điểm S cho trước vẽ hai tia tới (SK, SI) bất kỳ hướng tới gương cầu lõm (vẽ liền nét).

Công thức gương lõm

Dưới đây là công thức gương cầu lõm mà các bạn cần nắm rõ để áp dụng vào việc giải bài tập và tính các thông số trong thực tế.

Công thức tính tiêu cự F với khoảng cách d tính từ gương đến vật và khoảng cách f từ gương đến ảnh:

1d+1f= 1F

Có 2 trường hợp:

Trong công thức gương cầu lõm, khoảng cách d từ vật đến gương luôn là số dương. Khi tham số F 0 sẽ thu được ảnh thật.

Từ công thức này, ta có thể suy ra cách vẽ ảnh ảo của một vật một cách chính xác qua gương cầu lõm, đó là cho tham số f

Ngoài ra, có một công thức mà bạn cũng cần ghi nhớ:

F= R2

Trong đó: R là bán kính cong của gương, F là tiêu cự của gương

Ứng dụng của gương cầu lõm

Gương cầu lõm có nhiều ứng dụng trong đời sống. Bạn có thể thấy gương lõm được sử dụng trong nhiều lĩnh vực như y học, giao thông vận tải, thiên văn vũ trụ,…

Trong lĩnh vực cuộc sống

Dùng làm gương để cạo râu và trang điểm

Khi nhìn kỹ vào gương cầu lõm, ảnh sẽ được phản chiếu rõ trên gương. Vì vậy, đối với những người có nhu cầu cạo râu, trang điểm hay chăm sóc da, bạn có thể dễ dàng nhìn rõ hình ảnh phóng to của làn da. Điều này cho phép bạn quan sát và cạo râu theo cùng một độ dài cũng như trang điểm đều trên toàn bộ da mặt, giúp bạn dễ dàng có được vẻ ngoài như ý muốn.

Dùng làm đèn pha ô tô

Người ta ứng dụng đặc tính phát ra chùm sáng mạnh của gương cầu lõm để thiết kế đèn pha ô tô. Chúng có khả năng tập trung nguồn sáng từ bóng đèn để tạo ra chùm sáng mạnh chiếu xuống mặt đường, giúp người lái xe nhìn rõ đường mình đang chạy, tránh những tai nạn không đáng có.

Xem thêm: Tổng hợp: Gương phẳng là gì? Ảnh tạo bởi gương phẳng có đặc điểm gì? (+ Vật lý giải BT 7)

kính hiển vi

Bạn có thể tìm thấy một chiếc gương lõm gần đế kính hiển vi. Đặc biệt, gương cầu lõm trong trường hợp này có thể quay theo mọi hướng và không cố định. Người ta sử dụng gương lõm trong kính hiển vi để thu ánh sáng từ đèn chiếu vào mẫu vật cần phân tích. Qua đó, chúng ta có thể nhìn rõ mẫu vật một cách rõ ràng và chi tiết qua ống kính phóng đại.

Tuy nhiên, hãy cẩn thận không hướng gương lõm về phía ánh sáng mặt trời vì gương sẽ tập trung ánh sáng mặt trời. Trong khi đó, cường độ ánh sáng này quá mạnh và có thể ảnh hưởng đến tầm nhìn của người nhìn qua thấu kính.

Trong lĩnh vực thiên văn học

Tương tự như cách hoạt động của kính hiển vi, gương lõm cũng được thiết kế đồng thời với kính thiên văn. Nhưng điểm khác biệt là, thay vì chiếu ánh sáng vào mẫu cần phân tích, gương lõm của kính thiên văn sẽ thu ánh sáng và chiếu ánh sáng từ các ngôi sao trong vũ trụ lên một bề mặt gương phẳng. Nhờ đó, người dùng kính thiên văn sẽ có thể nhìn thấy các ngôi sao qua thấu kính mà mắt thường không thể nhìn thấy được.

Giải bài tập vật lý 7 bài 8 gương lõm

Dưới đây là một số câu hỏi trắc nghiệm giúp các bạn củng cố kiến ​​thức và ghi nhớ bài học hiệu quả hơn.

Câu 1: Ảnh ảo của một vật tạo bởi gương cầu lõm có đặc điểm nào sau đây?

A. To bằng vật.

B. Lớn hơn vật.

C. Nhỏ hơn vật rất nhiều.

D. Nhỏ hơn ảnh tạo bởi gương cầu lồi.

Đáp án: B

Câu 2: Chiếu một chùm ánh sáng song song lên mặt gương cầu lõm, ta thu được chùm tia phản xạ có tính chất nào sau đây?

A. Song song.

B. Sự hội tụ.

C. Sự khác biệt.

D. Không truyền theo đường thẳng.

Đáp án: B

Câu 3: Tại sao người ta không dùng gương lõm trên ô tô để quan sát ảnh ảo của vật sau xe rõ hơn?

A. Vì hình ảnh không rõ ràng.

B. Vì vật phải ở rất gần gương mới tạo ra ảnh ảo.

C. Vì ảnh ảo nhỏ hơn vật rất nhiều lần.

D. Vì ảnh ảo nằm xa gương ở phía sau mắt.

Đáp án: B

Câu 4: Trong 3 loại gương (gương phẳng, gương lồi, gương lõm), gương nào sẽ cho ảnh ảo lớn hơn của cùng một vật? Sắp xếp theo thứ tự tăng dần từ trái qua phải.

A. Gương phẳng, gương lõm, gương lồi.

B. Gương lõm, gương lồi, gương phẳng.

C. Gương lõm, gương phẳng, gương lồi.

Xem thêm : Tất tần tật kiến thức về hình vuông trong toán học đầy đủ nhất

D. Gương cầu lồi, gương phẳng, gương lõm.

Trả lời: D

Câu 5: Tại sao đèn pin có thể chiếu sáng xa nhờ có chóa phản quang?

A. Vì gương phản chiếu ánh sáng trở lại

B. Vì gương cho ảnh ảo rõ hơn

C. Vì là gương lõm cho chùm tia phản xạ song song

D. Vì nhờ gương mà chúng ta có thể nhìn thấy những vật ở xa

Đáp án: C

Câu 6: Bề mặt phản xạ của gương cầu lõm là gì?

A. Mặt trong của nắp cầu

B. Mặt ngoài của nắp cầu

C. Mặt phẳng như gương phẳng

D. A, B, C đều đúng

Trả lời: A

Câu 7: Gương nào phản chiếu ánh sáng khi có ánh sáng chiếu vào?

A. Gương phẳng

B. Gương cầu lồi

C. Gương lõm

D. Cả ba loại gương trên

Trả lời: D

Câu 8: Chọn câu trả lời đúng nhất trong các câu sau:

A. Gương cầu lõm luôn tạo ảnh ảo

B. Gương cầu lõm có thể tạo ra ảnh thật và ảnh ảo. Ảnh ảo của một vật qua gương cầu lõm lớn hơn vật

C. Vì gương cầu lõm cho ảnh lớn hơn vật nhưng vẫn nhỏ hơn gương cầu lồi

D. Vì chiều rộng vùng nhìn thấy của gương cầu lồi lớn hơn gương lõm cùng kích thước và gương cầu lồi luôn cho ảnh ảo nhỏ hơn vật.

Đáp án: B

Câu 9: Tại sao người ta lắp gương cầu lồi mà không lắp gương lõm ở những góc đường có góc cua hẹp mặc dù gương lõm vẫn có thể tạo ra ảnh ảo lớn hơn vật như gương cầu lồi?

A. Vì gương cầu lồi cho ảnh rõ hơn

B. Vì gương cầu lồi luôn cho ảnh ảo

C. Vì gương cầu lõm cho ảnh lớn hơn vật nhưng vẫn nhỏ hơn gương cầu lồi

D. Vì chiều rộng vùng nhìn thấy của gương cầu lồi lớn hơn gương lõm cùng kích thước và gương cầu lồi luôn cho ảnh ảo nhỏ hơn vật.

Trả lời: D

Câu 10: Chọn câu trả lời đúng nhất trong các câu sau

A. Gương cầu lõm cho ảnh nhỏ hơn vật, nhưng càng di chuyển vật ra xa thì ảnh càng lớn.

B. Gương cầu lõm cho ảnh lớn hơn vật, nhưng vật càng ở xa thì ảnh càng nhỏ

C. Nếu đưa vật ra xa gương cầu lõm, một khoảng lớn hơn bán kính gương thì gương lõm sẽ cho ảnh thật nhỏ hơn vật và ngược chiều.

D. Ảnh qua gương cầu lõm luôn là ảnh ảo

Đáp án: C

Phần kết luận

Trên đây là tổng hợp những kiến ​​thức cần biết về gương cầu lõm mà bạn đọc có thể tham khảo. Hy vọng qua bài viết các bạn đã tích lũy được nhiều thông tin hữu ích, hiểu rõ tính chất, ứng dụng của gương cầu lõm để áp dụng tốt trong học tập cũng như đời sống thực tế. Bạn có thể tham khảo nhiều bài viết khác tại website https://monkey.edu.vn/ba-me-can-biet/Giao-duc/kien-thuc-co-ban/

Nguồn: https://timhieulichsuquancaugiay.edu.vn
Danh mục: Giáo dục