Sự bay hơi và sự ngưng tụ là gì? So sánh chi tiết (Vật lý 6)

Bạn đã bao giờ tự hỏi liệu có những đám mây trên bầu trời? Tại sao hơi nước bốc lên từ mặt hồ vào ngày nắng nóng? Hay tại sao lại có giọt sương sớm trên lá? Những hiện tượng này được gọi là sự bay hơi và ngưng tụ. Vậy sự bay hơi và ngưng tụ là gì? Để hiểu và lý giải được 2 hiện tượng này, mời các bạn cùng timhieulichsuquancaugiay.edu.vn theo dõi bài viết dưới đây nhé!

Sự bay hơi là gì?

Sự bay hơi là gì?

Quan sát hiện tượng: Mỗi khi trời mưa, mặt đường sẽ ngấm nước mưa. Nhưng khi mặt trời ló dạng, con đường lại trở nên khô ráo. Nước mưa trên đường đã biến mất.

Giải thích: Nước trên đường là chất lỏng đã chuyển thành hơi và bay hơi vào không khí.

Sự bay hơi là sự chuyển từ thể lỏng sang thể hơi của một chất.

Phân tích sâu hơn về sự bay hơi: Ví dụ, đối với nước ở dạng lỏng, các phân tử nước khi tiếp xúc với một nhiệt độ nhất định sẽ nhanh chóng chuyển thành hơi. Lúc này, các phân tử va chạm với nhau, chúng chuyển hóa năng lượng cho nhau ở nhiều mức độ đa dạng. Và đến một lúc nào đó, nó sẽ tích tụ đủ năng lượng để bốc hơi.

Đặc điểm của sự bay hơi

Để bay hơi, chúng ta cần nhớ một số đặc điểm sau

• Mọi chất lỏng đều bay hơi (không chỉ nước): Ví dụ, nước hoa bay hơi trong không khí

• Ở bất kỳ nhiệt độ nào của chất lỏng, sự bay hơi sẽ xảy ra

• Chúng ta có thể nhìn thấy sự bốc hơi bằng mắt thường. Đó là khi quan sát một ấm nước sôi, hơi nước thoát ra từ miệng ấm.

Sự bay hơi phụ thuộc vào những yếu tố nào?

Hãy phân tích các trường hợp sau:

• Nếu phơi quần áo giữa thời tiết nắng và không nắng, quần áo phơi nắng sẽ khô nhanh hơn

• Quần áo phơi nắng và gió cũng khô nhanh hơn so với việc chỉ phơi nắng

• Và khi quần áo được phơi nắng và đặt cách xa nhau ngoài trời, chúng sẽ khô nhanh hơn so với khi đặt gần nhau.

Qua 3 trường hợp trên ta có thể kết luận rằng:

Tốc độ bay hơi (nhanh hay chậm) phụ thuộc vào 3 yếu tố sau

Lưu ý: Tốc độ bay hơi của một chất phụ thuộc vào bản chất của chất lỏng đó. Ví dụ: Rượu bay hơi nhanh hơn nước trong cùng điều kiện.

Ví dụ về sự bay hơi

Quần áo phơi nắng một thời gian sẽ khô

Lau bảng sẽ bị ướt nhưng một lúc sau sẽ khô lại

ngưng tụ là gì?

Ngược lại với sự bay hơi là sự ngưng tụ. Cụ thể:

ngưng tụ là gì?

Quan sát hiện tượng: Lấy một cốc nước đá và để một lúc, bạn sẽ thấy phía ngoài cốc có những giọt nước. Điều này là do hơi nước trong không khí lạnh ngưng tụ lại.

Vì vậy ta có định nghĩa sau:

Sự ngưng tụ là sự chuyển từ hơi sang lỏng

Các yếu tố ảnh hưởng đến sự ngưng tụ

• Sự ngưng tụ xảy ra dễ dàng hơn khi nhiệt độ giảm

• Ví dụ, vào buổi sáng sớm, nhiệt độ ngoài trời lạnh khiến hơi nước trong không khí

Cho ví dụ về sự ngưng tụ

Ví dụ, vào buổi sáng chúng ta nhìn thấy những giọt nước trên lá. Hiện tượng này là do vào sáng sớm nhiệt độ giảm xuống, hơi nước trong không khí dễ ngưng tụ thành những giọt nước trên lá.

So sánh sự bay hơi và ngưng tụ

Ngưng tụ là quá trình bay hơi ngược lại. Chuyển từ lỏng sang hơi là bay hơi, từ hơi sang lỏng là ngưng tụ

Sự tương đồng:

• Sự bay hơi và ngưng tụ đều là quá trình biến đổi các chất giữa chất lỏng và chất khí
• Quá trình bay hơi, ngưng tụ phụ thuộc vào hai yếu tố: nhiệt độ và áp suất

Sự khác biệt

Ứng dụng sự bay hơi, ngưng tụ trong cuộc sống

• Nếu sử dụng dầu gió, chúng ta nên đóng nắp lại để lượng dầu không bị khô dần. Vì trong chai dầu xảy ra đồng thời hai quá trình: Bay hơi và ngưng tụ. Với một chai kín, càng nhiều dầu bay hơi càng có sự ngưng tụ, do đó dầu vẫn còn nguyên. Nếu để mở, quá trình bay hơi mạnh hơn ngưng tụ nên dầu sẽ khô dần.

• Trong ngành in và phủ người ta còn ứng dụng sự bay hơi

• Người ta có thể làm mát toàn bộ tòa nhà bằng hệ thống làm mát bay hơi

• Dựa trên các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình bay hơi nhanh hơn, người ta sản xuất ra máy sấy giúp sấy quần áo, sấy tóc một cách tiện lợi.

• Nước được rễ hấp thụ vào cây sẽ được lá thải ra môi trường bằng cách bay hơi qua các lỗ của lá. Sự bốc hơi của lá giúp vận chuyển nước và muối khoáng từ rễ lên lá và giữ cho lá không bị nắng nóng. Vì vậy chúng ta cần tưới nước đầy đủ cho cây, nhất là vào thời tiết khô nóng.

Bài tập bay hơi và ngưng tụ

Câu 1: Trong các đặc điểm sau đây, đặc điểm nào không phải là đặc điểm của sự bay hơi?

A. Xảy ra ở mọi nhiệt độ của chất lỏng

B. Xảy ra trên bề mặt tự do của chất lỏng

C. Không nhìn thấy được

D. Xảy ra ở nhiệt độ xác định của chất lỏng

Trả lời: D

Câu 2: Nước trong cốc bay hơi nhanh hơn

A. Càng nhiều nước trong cốc

B. Càng ít nước trong cốc

C. Nước trong cốc càng nóng

D. Nước trong cốc càng lạnh

Đáp án: C

Câu 3: Tại sao vào mùa lạnh, khi thở vào mặt gương, ta thấy mặt gương mờ đi, một lúc sau mặt gương lại sáng?

Trả lời: Vì trong hơi thở của con người có hơi nước. Khi gặp gương lạnh, hơi nước này ngưng tụ thành những giọt nước rất nhỏ làm mờ gương. Sau một thời gian ngắn, những giọt nước nhỏ đó lại bay hơi vào không khí nên mặt gương trông sáng sủa trở lại.

Câu 4: Sương mù thường xuất hiện vào mùa lạnh hay mùa nóng? Tại sao sương mù tan khi mặt trời mọc?

Trả lời: Hiện tượng sương mù xuất hiện vào mùa lạnh. Khi mặt trời mọc, sương mù lại tan đi do nhiệt độ tăng cao khiến tốc độ bốc hơi tăng lên.

Câu 5: Nước trong cốc bay hơi nhanh hơn

A. Càng nhiều nước trong cốc

B. Càng ít nước trong cốc

C. Nước trong cốc càng nóng

D. Nước trong cốc càng lạnh

Đáp án: C

Câu 6: Chất nào sau đây không phải là sự ngưng tụ?

A. Sương trên lá cây

Xem thêm : Tổng hợp 3 dạng trắc nghiệm từ loại tiếng anh và bài tập ứng dụng chi tiết

B. Hình thành sương mù

C. Hình thành hơi nước

D. Sự hình thành đám mây

Đáp án: C

Câu 7: Tại sao người ta phải loại bỏ lá khi trồng chuối, trồng mía?

Trả lời: Người ta phải loại bỏ lá vì nó làm giảm diện tích bề mặt thoáng của lá, từ đó hạn chế sự thoát hơi nước từ lá, giúp cây không bị khô héo và dễ sống hơn.

Câu 8: Để làm muối người ta cho nước chảy vào ruộng muối. Nước biển bốc hơi, muối còn sót lại trên đồng ruộng. Thời tiết nào sẽ giúp bạn thu hoạch muối nhanh chóng? Tại sao?

Trả lời: Khi thời tiết nóng và nhiều gió, muối sẽ được thu hoạch nhanh chóng, vì tốc độ bay hơi phụ thuộc vào nhiệt độ và gió.

Câu 9: Hơi nước chuyển từ thể hơi sang thể lỏng. Sự chuyển từ thể hơi sang thể lỏng của nước gọi là:

A. Ngưng tụ.

B. Sự bay hơi.

C. Đóng băng.

D. Tan chảy.

Trả lời: A

Câu 10: Chất nào sau đây không phải là sự ngưng tụ?

A. Sương mù

B. Mây

C. Sương trên lá

D. Khói đốt rác

Trả lời: D

Câu 11: Khi làm muối người ta dựa vào hiện tượng nào của nước?

A. Sự bay hơi

B. Ngưng tụ

C. Đóng băng

D. Đun sôi

Trả lời: A

Câu 12: Chúng ta cho vài viên đá vào cốc nước. Một lúc sau, chúng ta thấy những giọt nước li ti bám vào thành ngoài cốc. Hiện tượng này là do:

A. Vì nước trong cốc bay hơi và ngưng tụ.

B. Vì nước trong cốc thấm ra ngoài.

C. Vì hơi nước trong không khí lạnh ngưng tụ trên thành cốc.

D. Cả 3 nguyên nhân trên.

Đáp án: C

Câu 13: Để kiểm tra ảnh hưởng của nhiệt độ đến sự bay hơi của nước, ta phải

A. làm cho nhiệt độ nước thay đổi, giữ nguyên diện tích bề mặt mở, cho phép gió tác động.

B. làm cho nhiệt độ nước thay đổi, tạo điều kiện cho gió tác động, làm thay đổi diện tích bề mặt hở.

C. làm cho nhiệt độ nước thay đổi, ngăn gió tác động và thay đổi diện tích bề mặt hở.

D. làm cho nhiệt độ nước thay đổi, giữ nguyên diện tích bề mặt hở, ngăn gió tác động.

Trả lời: D

Câu 14: Vào buổi sáng sớm, chúng ta thường thấy những giọt sương đọng trên lá cây. Đến trưa thì không thấy nữa. Hãy giải thích sự hình thành giọt nước trên lá vào ban đêm và tại sao vào buổi trưa chúng ta không nhìn thấy chúng nữa?

Trả lời:

• Chúng ta nhìn thấy những giọt sương trên lá vào sáng sớm vì hơi nước trong không khí ban đêm trở nên lạnh và ngưng tụ thành những giọt sương trên lá.
• Buổi trưa chúng ta không thấy sương nữa vì: Buổi trưa nhiệt độ tăng cao, những giọt nước bay hơi vào không khí.

Câu 15: Tại sao người ta thường quấn chặt khi để trái cây, thực phẩm vào tủ lạnh?

Trả lời:

Tủ lạnh có nhiệt độ thấp, phần lớn hơi nước ngưng tụ. Vì vậy, độ ẩm trong tủ lạnh thấp nên khi chúng ta cho rau củ vào tủ lạnh nếu không quấn chặt, nước sẽ bay hơi dẫn đến bị héo. Mặt khác, hơi nước từ thức ăn sẽ khiến tủ lạnh có mùi khó chịu.

Kết luận

Qua bài viết trên timhieulichsuquancaugiay.edu.vn hy vọng các bạn đã hiểu rõ về lý thuyết bay hơi và ngưng tụ. Từ đó vận dụng kiến ​​thức và giải thích nhiều hiện tượng diễn ra trong cuộc sống như: Vòng tuần hoàn nước, sương mù… Để có thêm những kiến ​​thức bổ ích các bạn hãy theo dõi phần kiến ​​thức cơ bản từ timhieulichsuquancaugiay.edu.vn nhé!

Nguồn: https://timhieulichsuquancaugiay.edu.vn
Danh mục: Giáo dục